Op maandag 21 december was Prof. Dr. Patricia Commun onze online Tafelgast. Zij is werkzaam aan de Université de Cergy-Pontoise te Parijs. Met als invalshoek ‘Bestuurscrisis in Frankrijk?’ ging Dr. Frans Willem Lantink met haar in gesprek over de staat van de Franse samenleving op economisch, politiek en sociaal gebied.
Wat hebben we besproken?
De moord op Samuel Paty maakte veel los in Frankrijk. Enerzijds klonk daarbij lof voor president Macron, die het islamitische terrorisme met scherpe bewoordingen veroordeelde. Ook in Nederland kon zijn relaas op veel bijval rekenen. Anderzijds was er kritiek: plaatste Macron zich met zijn houding niet al te veel in de Franse traditie van agressief secularisme? Of was hij niet gewoon ronduit islamofoob? Belangrijk hierbij is de vraag of de moord een incident was, of onderdeel van een patroon. De integratie van mensen met een migratieachtergrond is in Frankrijk grotendeels mislukt, vooral in de zogenaamde banlieues. De moord op Paty is hiervoor met name zo illustratief omdat hij aan de middelbare school aan allochtonen les gaf in burgerschap. Het spanningsveld tussen burgerrechten en religieuze vrijheden is zo duidelijk zichtbaar geworden. Er zou volgens sommigen zelfs sprake zijn van een crisis van de beroemde Franse laïcité.
Deze crisis is echter niet de enige waar de Franse regering mee te maken heeft. De Franse economie moet hervormd worden om toekomstbestendig te zijn en om te voldoen aan EU-normen. Hervormingen zijn in Frankrijk door het machtige en logge ambtenarenapparaat echter lastig te bewerkstelligen. Macron zou het nalaten om actief te handelen en zou voornamelijk reageren op gebeurtenissen. Alleen aan het begin van zijn ambtsperiode stelde hij uit eigen beweging liberale economische hervormingen voor. Dit resulteerde in de grootschalige demonstraties van de zogeheten ‘gele hesjes.’ Daarna voerde het korte termijn beleid weer de boventoon.
Wat mogen we concluderen?
Frankrijk heeft te kampen met een aantal crises. De oplossingen die het land daar tegenover zet zijn niet geschikt, waardoor er geen vooruitgang geboekt wordt. Vooral het onvermogen om zich aan te passen aan nieuwe ontwikkelingen is daarbij tekenend. Het land zit te sterk vastgeroest in oude patronen die zeer moeilijk te doorbreken zijn.